Halfvet #164 ― Hoe ontsnap je aan AI sameness?
Jeroen Disch
Deze Halfvet verschijnt later dan gepland omdat ik druk was met de release van een carnavalskraker. De volgende is hopelijk weer op tijd :)
K I C K O F F
AI-gegenereerd UI-design herken je vaak van grote afstand: dezelfde paarse gradients, sans-serif hero teksten en een drie-koloms feature list. Het is de brand sameness van 10 jaar geleden all over again. Dat AI tools dit uitspugen is natuurlijk geen wonder. Wanneer je AI vraagt om een modern en onderscheidend ontwerp te genereren, dan wordt er niets nieuws uitgevonden, maar een gemiddelde geserveerd van duizenden bestaande ontwerpen. Dit resulteert in een feedbackloop van middelmaat.
Dit is geen bug, maar een fundamenteel onderdeel van de technologie. AI is gebouwd om statistische gemiddelden te tonen, niet om creatieve grenzen te verleggen. AI is inherent conservatief. Voor ontwerpers zou AI-output daarom geen eindproduct moeten zijn, maar ruw materiaal voor het eigen, creatieve proces.
In Why Most AI-Generated Designs Look the Same beschrijft Silvia Pastora vijf strategieën om te ontsnappen aan AI-middelmaat:
1. Combineer meerdere tools
In plaats van te leunen op één AI-tool, kun je beter meerdere modellen met verschillende trainingssets combineren. Neem de output over compositie van de ene tool, de visuele esthetiek van een andere en de inhoudelijke aanpak van een derde. Die kruisbestuiving levert combinaties op die geen enkele tool afzonderlijk zou kunnen genereren.
2. Voeg beperkingen uit de echte wereld toe
Algemene vragen leveren generieke antwoorden op. De simpelste manier om die algoritmische sleur te doorbreken: voeg specifieke, realistische beperkingen toe aan je prompt. Niet: “design a dashboard”, maar: “design a dashboard for colorblind users with ADHD who work in bright office environments”.
3. Denk als een art-director
Het meest onderscheidende creatieve werk ontstaat wanneer je AI-output ziet als ruw materiaal, niet als eindproduct. Laat het idee van perfecte prompts los; haal liever de bruikbare onderdelen uit de output en verwerk die tot iets eigens en creatiefs.
4. Maak onverwachte prompt-combinaties
Haal inspiratie uit niet-gerelateerde vakgebieden en mix ze in je prompt. Bijvoorbeeld: ”dashboard layout based on jazz album cover composition principles”.
5. Gebruik AI voor exploratie, niet voor executie
Gebruik AI om snel visuele richtingen te verkennen waar je misschien zelf nog niet aan had gedacht. Schakel vervolgens over op traditionele ontwerptools voor verfijning.
Meer achtergrond? Lees het uitgebreide artikel hier.
R E A D I N G L I S T
Good from Afar, But Far from Good: AI Prototyping in Real Design Contexts
Tools voor UI-generatie en vibe coding beloven de wereld, maar hoe goed zijn de resultaten nu écht? Nielsen Norman Group testte meerdere tools door ze dezelfde ontwerpopdracht te geven als een menselijke ontwerper en de verschillen te analyseren. Spoiler: AI prototyping tools follow general directions but lack the judgment and nuance of an experienced designer.
Studios and AI
Hoe passen ontwerpbureau’s AI toe in hun dagelijkse praktijk? Design Week interviewde verschillende bureau’s, waaronder Studio Dumbar, &Walsh, Collins en Base Design. Interessante inkijkjes!
Generative UI and Early Thoughts
De interfaces die we vandaag de dag gebruiken, zijn deterministisch: ontwerpers en developers bepalen exact wat er op het scherm staat, in welke volgorde en onder welke voorwaarden. Moet een element zich anders gedragen voor andere gebruikers of situaties, dan moet dat handmatig worden ontworpen en gebouwd. Generative UI draait dit om. Je beschrijft de intentie en de ontwerp-grammatica, waarna een LLM op basis van realtime context de meest relevante structuur genereert.
AI of a Thousand Faces
AI kent een hoop verschillende gezichten. Ze vertegenwoordigen ieder een possible future. WIRED zet er 17 op een rij.
AI’s Dial-Up Era
Het is lastig te voorspellen wat AI met werkgelegenheid doet. Sommige experts verwachten een enorme impact, anderen denken dat het allemaal wel meevalt. Wat de discussie vaak troebel maakt: iedereen hanteert andere definities. Want stel: in een sector verdwijnen banen, maar er ontstaan tegelijkertijd nieuwe functies – hebben we het dan over baanverlies? En als de AI-hype op korte termijn instort, maar AI op langere termijn wél winst oplevert – is het dan een mislukte technologie?
I N J E F A C E
Tien jaar lang leefde Affinity Publisher, Affinity Designer en Affinity Photo een rustig bestaan in de schaduw van Adobe en Figma. Tot Canva ze kocht en samenvoegde tot één design app: Affinity. Nu staat Affinity vol in de schijnwerpers en vormt het een serieuze bedreiging voor Adobe en Figma – alleen al door de prijs: Affinity is free forever. Wat ook helpt: de frisse branding, met typografie van Ohno en een brand icon van Rob Clarke.
Tiny trend? Super Keen zet uitlegvideos op hun casepagina’s, zodat je geen lappen tekst hoeft te lezen maar meteen het achtergrondverhaal bij een project hoort. Zoals bij deze Nike case. Super slim!
I loooove de visual identity en website van creative agency Seventeen, met illustraties van Hugo Bernier 🤩
M U S T
Maarten Laan
Maarten is Halfvetter en een creatief strateeg met een flinke scheut sarcasme en humor en met een hardnekkige drang om tegen de stroom in te bouwen aan merken.
Ontwerpbureau waar ik stiekem zou willen werken:
KesselsKramer. Niet eens zo stiekem eigenlijk. Tijdens mijn afstudeerproject aan de Design Academy mocht ik mijn werk over voetbal bij ze presenteren, sindsdien ben ik verkocht. Die rebelse mix van humor, nuchterheid en creatieve lak-aan-de-regels is precies wat mij triggert. Ze nemen alles serieus, behalve zichzelf. Heerlijk.
No-code tool die me veel tijd heeft bespaard:
Framer. Lang dacht ik: laat development maar lekker aan de nerds. Tot Framer ineens de brug sloeg tussen design en bouw. Nu maken we als studio weer zelf simpele sites. Snel, strak en precies zoals we het bedoeld hebben. En dan ook nog van Nederlandse makelij. Wat wil je nog meer?
Beste beslissing in m’n carrière:
Stoppen met mijn compagnon en alleen verder. Na 7,5 jaar samenwerken heb ik eind 2023 de knoop doorgehakt. Het was een intens jaar, maar uiteindelijk koos ik voor mezelf én het team. Met net genoeg zelfvertrouwen om solo te gaan, en sindsdien voelt het alsof ik eindelijk alle knoppen zelf bedien. Moeilijk? Absoluut. Maar het bracht me focus, vrijheid en het besef dat je op je gevoel én je cijfers moet durven vertrouwen.
< SPONSOR >
B O E K
Niet onze AI - voorbij de beloften van Big Tech is voor degene die weleens twijfelt over AI. Gabriella Obispa en Laurens Vreekamp schreven het voor iedereen die zich ongemakkelijk voelt bij veel AI-toepassingen, die nieuwsgierig is naar frisse blikken of smacht naar een ander dominant geluid. Niet onze AI laat zien hoe diverse stemmen en andere perspectieven leiden tot slimmere, menselijkere technologie. Commercieel én ethisch. Er zijn meer smaken dan Big Tech ons laat geloven.
Obispa & Vreekamp spraken verschillende makers, denkers, ontwerpers en onderwijzers die nieuwe wegen bouwen en andere verhalen vertellen. Die hun toegewezen plek niet zomaar accepteren. Hun voorbeelden, opgetekend in het boek, bewijzen dat een ‘AI van ons allemaal’ mogelijk is. Technologie die ons dient in plaats van andersom. Die autonomie versterkt in plaats van ondermijnt. Die vrijheid vergroot in plaats van afhankelijkheid. De keuze ligt niet langer bij Silicon Valley. Wij zijn nu aan zet.
Met prachtige illustraties van Dirma Janse, fotografie van Moongotsoul en grafisch ontwerp door Yannick Mortier.
< /SPONSOR >
P O D C A S T S
Ronnie Besseling is de podcast Bloed, Zweet & Branding begonnen om de rauwe, eerlijke verhalen achter opvallende rebrands vast te leggen. Klinkt veel belovend, ik ga luisteren!
Het vorige seizoen van Shell Game vond ik een van de leukste podcasts evah. In seizoen 2 doet journalist Evan Ratliff verslag van een startup die hij samen is begonnen met een paar synthetische AI-agents. Die agents voelen als echte collega’s: ze hebben een naam, een stem, een functie en een persoonlijkheid – en draaien volledig mee met het runnen van de startup. De meetings die Evan met ze heeft zijn hilarisch. Ik heb de eerste twee afleveringen beluisterd en ben weer helemaal verknocht. Ook dit seizoen zet Shell Game je zowel aan het denken als aan het hardop lachen.
👋
Woon je in het noorden van ons land? Kom vrijdag 12 december naar Dikke Mik, de vrijmibo (in de avond) over creativiteit, in Leeuwarden. Ik geef een talk, net als Lotte Bloem van Momkai. Gezellig!
Jeroen.
S U P P O R T
Vond je deze Halfvet waardevol?
Overweeg dan een kleine donatie.
Met jouw steun kan ik Halfvet blijven maken.
Dank! 💙